Onlangs is Mandy’s vader naar Noord-Korea geweest. Een reis van 13 dagen die begon in China en door het onbekende land voer. Hij heeft dagelijks zijn reis bijgehouden en wij willen dit graag met je delen. Dit is het derder deel. Lees hier het beginverhaal, het tweede deel of het derde deel.
Dag 9
Het was de bedoeling van het hot spa hotel naar Heaju te gaan. En op dag 10 Van Sariwon naar Kaesong. Echter dit kan niet volgens de gids want:
reden 1: op de weg van Heaju naar Sariwon is er een brug kapot
reden 2: het beton van de brug moet nog uitharden
reden 3: de brug lijdt aan metaal moeheid
Of zou er een andere reden zijn? Kleur het hokje van uw keuze zwart.
Wat de reden ook is; we gaan niet rechtstreeks naar Heaju. De optie is om de route vandaag naar Heaju te nemen en dan weer dezelfde route terug naar Pyongyang om morgen vanuit Pyongyang naar Sariwon te gaan. Dan missen we niets, alleen een overnachting in Heaju.
Eerst gaan we de “afsluitdijk” van Noord Korea bekijken. Dat is ongeveer een uur rijden van het hot spa hotel. Deze afsluitdijk wordt de West Sea Barrage genoemd en scheidt de Teadong rivier van de Westzee. Zo is er zoet water beschikbaar voor irrigatie en raakt het gebied achter de dam, onder andere Pyongyang, niet meer overstroomd.
Onderweg naar de dam komen we in een gebied waar men zout wint uit zee. Als we de dam, die zo’n 8 kilometer lang is zijn overgestoken, bezoeken we een bezoekers centrum waar we een film over de bouw van de dam gepresenteerd krijgen. Natuurlijk is de dam bedacht door de Grote Leider Kim Il Sung. En het toezicht is persoonlijk gedaan door zijn zoon Kim Jung Il. Deze heeft er ook voor gezorgd dat alle problemen waar de bouwers tegenaan liepen opgelost werden.
Na de film moeten we snel weg, want de brug in de afsluitdijk gaat om 10 uur ’s morgens open en pas om 5 uur weer dicht om het scheepvaartverkeer doorgang te verlenen.
We rijden nu het platteland op en gaan veel over onverharde paden.
Ergens in een bebost natuur gebied gaan we picknicken. Op dezelfde picknickplek is ook een groep Noord Koreanen aan het bbqen. Daar waar we de geheel reis al strak worden gehouden en de hele reis nog niet zelfstandig meer dan 10 meter van de bus mogen gaan, want anders worden we terug gefloten, kunnen we ons nu vrij tussen deze groep begeven! Wat een leuke ervaring! Ze willen van alles met ons delen, bbq vlees en snoepjes, en foto’s maken is geen probleem.
Na de picknick rijden we door naar een waterval. Een tocht van nog ongeveer 3,5 uur over onverharde wegen. Op zich een prachtige tocht zo de hele dag over het platteland. Maar als we uiteindelijk aan het einde van de middag op de plek komen waar we een waterval zouden mogen bekijken, mogen we we niet verder dan het eerste panorama punt. Geen waterval dus?! Nee, en ook geen Heaju! Ondanks dat het ongeveer een kwartier rijden is, is er niet genoeg tijd.
We stappen weer in de bus en moeten nu nog zeker 5 uur terugrijden naar Pyongyang. Dat houdt in dat we pas omstreeks half 10 op zijn vroegst arriveren bij het hotel in Pyongyang en ook nog moeten eten. Onze Nederlandse gids draagt een goede oplossing voor wat ook door het hoofdkwartier voor het toerisme wordt gehonoreerd. We gaan opnieuw overnachten in het Hotspa hotel.
Als we het bezoekerscentrum op de afsluitdijk passeren zie we een grote groep bond gekleurde Noord Koreanen in het schemer donker eer betonen aan een grote schildering van de twee Grote Leiders. Als we na een lange dag aankomen in het hotel kunnen we direct aan tafel. Opnieuw wordt ons een heerlijk diner aangeboden bestaande uit diverse gerechten. Vannacht heb ik een andere kamer en die ziet er een heel stuk beter uit. Nu is het kiezen, weer in de hotspa? Het alternatief is een koude douche. Dus? Inderdaad.
Dag 10
Eerst terug naar Pyongyang. Onderweg zien we op de eerder genoemde 10 baans weg, waar je amper een auto tegenkomt, honderden vrouwen, gewapend met pikhouwelen, schoppen en ander gereedschap in kilometers lange rijen aan het werk langs en op de 10 baans weg.
In Pyongyang zien we net als andere dagen grote groepen jongeren oefenen in marcheren, onderwijl luid slogans zingend. Van Pyongyang gaan we door naar Sariwong. In Sariwong bezoeken we een modelboerderij. Deze boerderij is zo bijzonder omdat de Grote Leider hem al diverse keren heeft bezocht. Dit omdat deze boerderij de meest succesvolle van het land is. 10.000 kilo rijst per hectare. 750 hectare en 1000 boeren werken hier. Ook mogen we een woning van een boeren gezin van binnen zien.
Daarna rijden we door naar Folk Street. Een soort Orvelte met een paar voorbeelden van authentieke huizen. Daar krijgen we de kans om traditionele rijstwijn te proberen. Een melkwitte vloeistof met ongeveer 5% alcohol, wat je uit een schaaltje drinkt. Maar gezien het tijdstip van de dag, nog voor de lunch, waag ik me er maar niet aan.
Na de lunch rijden we richting Keasong. Dat ligt op ongeveer 160 kilometer van Pyongyang en ongeveer 8 kilometer van de gedemilitairiseerde zone (DMZ). Eerst rijden we door Keasong heen om de graftombes van koning Kongmin en zijn vrouw te bezoeken. Omdat er in Noord Korea nog maar weinig oude gebouwen zijn overgebleven is dit erg bijzonder en staat dit sinds 2013 op de werelderfgoedlijst van de UNESCO.
Keasong was in de periode van 918 tot 1392 de hoofdstad van Korea tijdens de Koryo dynastie. Keasong is een van de weinige plaatsen die gedurende de Koreaanse oorlog (1950-1953) niet gebombardeerd is omdat het tijdens die oorlog Zuid Koreaans grondgebied was. Daarom zie je hier nog oude tempels, oude huisjes en straatjes. Overnachten doen we in een traditioneel hotel, het Minsok hotel. Een traditioneel hotel houdt in: traditionele kamers, waar we slapen op een “ondol” een matras op de grond. En eten doen we aan laagzittende tafels, waarbij we kunnen genieten van een traditionele Pansanggi maaltijd.
Dag 11
Opnieuw gaan we vandaag een highlight van de reis beleven; een bezoek aan de gedemilitariseerde zone (DMZ) in Panmunjom. Maar natuurlijk gaan we eerst onze eer bewijzen aan Kim Il Sung. Nadat eerst de ouderwetse houten poort van het traditionele Minsok hotel onze fysieke grens was, op last van de gidsen, gaan we nu gezamenlijk door de poort en wandelen naar het beeld van Kim Il Sung, wat op een heuvel staat. Het bloemenstalletje is nog dicht, dus we zijn vrijgesteld van het kopen van bloemen en hoeven vandaag ook niet op linie voor het beeld te buigen. Daarna kunnen we vanaf dezelfde berg foto’s van Keasong maken.
Vervolgens in de bus op weg naar de DMZ, een afstand van ongeveer een kwartier. Als we bij de DMZ aankomen is er een vast protocol voor het aanmelden van onze groep. Daar hebben we zelf niets mee van doen en kunnen in een winkeltje wat inkopen doen. Keasong en omgeving staat onder bekend om de ginseng. En er zijn nogal wat winkeltjes waar je allerlei ginseng producten kunt kopen zoals thee, zeep, alcoholische dranken etc. Na de aanmeldprocedure legt een generaal ons aan de hand van een maquette uit hoe de DMZ er feitelijk uitziet en waar de grenzen lopen.
De militair is mijns inziens erg jong voor een generaal, maar vooruit hij zal wel heel erg zijn best hebben gedaan. Om deze generaal goed te stemmen, moeten we een slof sigaretten voor hem meebrengen. Hoezo integer land. Maar als “de generaal” zijn uitleg heeft gegeven stappen we in de bus en rijden door de Noord Koreaanse gedemilitariseerde corridor van 2 kilometer richting de grens.
Eerst bekijken we 2 gebouwen waar gedurende de oorlog overleg tussen beide kampen is geweest en waar de wapenstilstand uiteindelijk is getekend. Beide gebouwen zijn overigens nog in hun oorspronkelijke staat, al is in het gebouw waar de wapenstilstand is getekend nu ook een kleine expositie van wat oorlogsbuit zoals resten van een neergehaalde straaljager, etc.
Daarna verder naar de eigenlijke grens. Op zich wel een heel erg bijzondere ervaring! Vaak op televisie gezien en zeker vlak voordat we op reis gingen was er nog een grens conflict tussen Noord en Zuid en hier sta je dan. We mogen zelfs foto’s nemen en kijken naar de wereldberoemde barakken en gebouwen waar op dit moment nog steeds geschiedenis wordt gemaakt.
We kijken naar de Zuid Koreaanse zijde waar een groep toeristen naar ons kijkt. Het zal beslist een omgeving zijn met bijzonder veel (geo)politieke spanningen en waar een simpele vonk een verschrikkelijke oorlog kan ontketenen, maar wij merken daar totaal niets van. De stemming is ontspannen en jolig, de generaal poseert zelfs nog even met ons voor een groepsfoto. Maar dan is het alweer voorbij en moeten we weer in de bus naar de volgende bezienswaardigheid.
En dat is een 1000 jaar oud gebouwen complex waar in die tijd de leer van Confusius onderwezen werd. Als we het museum bekeken hebben, krijgen we een overheerlijke koude Pansanggi lunch aangeboden. Deze lunch is bijzonder opgemaakt, alle afzonderlijke gerechten zitten in hele kleine koperkleurige pannetjes.
Na de lunch gaan we terug naar Pyongyang. Vlak voordat we Pyongyang binnenrijden passeren we het Reunification monument. Een monument wat 2 vrouwen uitbeeld wat de hereniging van beide Korea’s moet symboliseren. In Noord Korea wordt Korea als een land gezien. En de Verenigde Staten bezet een deel daarvan. De term Noord wordt dan ook niet gebruikt. Men spreekt over de Democratische Volks Republiek Korea.
Omdat er wat tijd over is krijgen we de gelegenheid een middelbare school te bezoeken. Maar zoals verwacht is ook dit bezoek niet spontaan, maar ook weer geënsceneerd. Bij aankomst worden we opgewacht door honderden dansenden studenten, aangevoerd door een studentenorkest. Ook nu krijgen we ruimschoots de gelegenheid mee te dansen, waar velen graag gebruik van maken. De studenten gaan actief op zoek naar leden uit onze groep en inviteren ze voor een dans. Al met al een jolig gebeuren.
Maar als het dansen uiteindelijk is afgelopen slaat de sfeer ineens totaal om. Ineens zijn we getuige van de massahysterie die je bijvoorbeeld ook op televisie zag toen Kim Jung Il overleed. Massaal huilende studenten rondom een paar collega studenten die door de grote groep op de schouders wordt genomen en uiteindelijk het hordes waar wij staan toe te kijken worden op getild.
Ik was zo verbaasd dat ik zelfs eerst vergat om foto’s te nemen!
We worden min of meer ingesloten door hevig huilende en rouwende studenten, zowel mannelijke als vrouwelijke. Later bleek dat de studenten die op de schouders werden gedragen, etnisch Koreaanse studenten waren die in Japan woonachtig zijn, deze week op uitwisseling kwamen en nu weer terug naar Japan moesten. In Japan wonen ongeveer een miljoen etnisch Koreanen.
Nouja, toen we uiteindelijk uit deze menigte wisten te ontsnappen, werden we verwacht in het schooltheater. Daar kregen we een werkelijk subliem uitgevoerd optreden van een damesband. 7 zangeressen en 5 vrouwelijke muziekanten gaven ons een fenomenaal optreden. De hoogstaande kwaliteit hiervan verbaasde ons allen. De schrijver van dit stukje heeft op de middelbare school in schoolbands gezeten, maar nimmer deze kwaliteit kunnen bereiken. Als het optreden is afgelopen, delen we zelf meegebrachte zakken met snoep en ander lekkernij uit en vervolgen de trip.
Het is tijd voor avondeten en de gids neemt ons mee naar het bbq duck restaurant. Alle gerechten bestaat uit eend. Het hoofdgerecht is een bbq van stukjes eend, all you can eat. Heerlijke afsluiting van de dag, want na het diner gaan we weer terug naar ons basishotel in Pyongyang.
Dag 12
Opnieuw een lange dag in de auto (bus?), want we gaan vandaag het cadeaumuseum in Mount Myohyang bekijken. Daarvoor moeten we 3 uur heen rijden en ook weer 3 uur terug.
Op Mount Myohyang zijn 2 museums gevestigd met daarin respectievelijk de statie kano’s van Kim Il Sung en zijn zoom Kim Jung Il. Oftewel de International Frienship Exhibition. Hierin staan tienduizenden geschenken uitgestald uit 170 verschillende landen! Ieder land heeft zijn eigen vitrine. Jottem!
Maar voordat we binnen gelaten worden moeten we eerst opnieuw een uitgebreide security check ondergaan. Behalve onze portemonnee, tsja ook hier is een departement store, mogen we verder niets mee naar binnen nemen. Daarvoor moeten we opnieuw netjes in lijn lopend, door veiligheidspoortjes en uiteindelijk gefouilleerd worden door veiligheidsmensen. Het lijkt of we gaan vliegen, maar nee het is slechts een kanootjes museum.
En natuurlijk moeten we diverse keren, 4 keer in totaal in anderhalf uur, onze eer weer bewijzen aan de Grote Leiders en de moeder van Kim Jung Il.
Daarna kunnen we los! Er staan zoveel cadeau’s, het duizelt je voor de ogen. De meeste cadeau’s zijn geschonken door China en Rusland. Heeft Nederland ook een vitrine? Ja, daar staan welgeteld 2 cadeau’s: een Delfts blauw bordje en een programmaboekje van de toenmalige Communistische Partij Nederland (CPN). De meeste extreme cadeau’s zijn een vliegtuig, geschonken door de USSR en twee treinstellen, een door Mao en een door Stalin.
Maar er staat ook zoveel prullaria en kitsch, een beetje rommelmarkt en of oude ijzerboer zou er jaloers op worden. Nou ja, dat is wel heel erg oneerbiedig, want er staat voor een gigantisch kapitaal aan goederen geëxposeerd.
Als we de eerste expositie van Kim Il Sung hebben doorgeworsteld, is het tijd voor koffie. Dat kunnen we doen op een groot balkon met een prachtig uitzicht. Wat een verademing. Allen kunnen hier heerlijk van genieten en besluiten ook dat het genoeg is geweest en dat we de tweede expositie echt niet meer aankunnen. Dat is voor alle duidelijkheid de expositie van de statie cadeau’s van Kim Jung Il.
De gidsen vinden het kennelijk ook wel goed zo, want we gaan naar een plek in het bos om opnieuw te picknicken. Daar aangekomen blijken er meer mensen op het idee gekomen te zijn. Meerdere groepen Noord Koreanen zijn ook op die plek bij de rivier neergestreken om te bbqen, te zingen, te dansen of op andere wijze te genieten.
Nadat we van onze lunch hebben genoten lopen we tussen de Noord Koreanen door naar de bus. Terwijl we tussen hen doorlopen vindt er contact plaats en dat wordt goedgevonden door de gidsen. Al gauw staan er westerlingen te dansen met Noord Koreanen en van beide kanten wordt er veelvuldig foto’s van en met elkaar genomen. Niet te begrijpen dat dit zo kan, terwijl we aan de andere kant soms heel kort aan de lijn gehouden worden. Maar dit is nou genieten van reizen en wat reizen zo bijzonder maakt.
Uiteindeljk vertrekken we naar het grootste boeddhistische complex van Nooord Korea, genaamd de Pohyon tempel, gelegen in een mooie rustige vallei met prachtige tuinen. Door de bombardementen van de Koreaanse oorlog zijn er nog maar 14 van de oorspronkelijke 20 tempels over. Ook staan er nog eeuwen oude bomen en er wonen zelfs nog 20 monniken.
Na dit bezoek keren we terug naar Pyongyang. We kunnen namelijk niet terecht in het hotel op Mount Myohyang omdat er geen water in het hotel is, tsja. Maar daardoor worden we in de gelegenheid gesteld om de Fun Fair te bezoeken. Een soort van Walibi. Als je besluit mee te gaan mag je niet alleen mee voor de foto’s, maar moet je ook gebruik maken van de attracties. Omdat ik daar absoluut geen liefhebber van ben, laat ik dit aan me voorbij gaan, net zoals de meesten.
We gaan de laatste avond in Noord Korea vieren. Morgen nog een aantal bezienswaardigheden en aan het eind van de middag vliegen we naar Beijing.
Dag 13
Aan alles komt eind, dus ook aan deze reis. Vandaag vertrekken we iets later en gaan nog het een en ander bekijken in Pyongyang. Het eerste wat we bezoeken is een permanente expositie van de diverse facetten van de Noord Koreaanse industrie. Er is een hal voor de zware industrie, lichte industrie, landbouw, technologie etc. Omdat we weinig tijd hebben bezoeken we alleen de permanente tentoonstelling van de zware industrie.
Vele maquettes kunnen we bekijken onder andere of mijnbouw. Ook staan er de meest uiteenlopende zware machines, bijvoorbeeld voor de scheepsbouw en elektriciteitswinning. Maar ook het enige automerk van Noord Korea, wat wel 12 verschillende types soorten produceert.
Na de expositie gaan we naar de bibliotheek voor public study’s.
Men zegt dat in deze bibliotheek alle boeken ter wereld voorhanden zijn. In reizen Waes viel men echter door de mand toen men een boek van Hemmingway niet tevoorschijn kon toveren.
Maar voordat we de bibliotheek binnen gaan, zien we op een groot plein een enorme groep mensen een soort van arirang oefenen voor de festiviteiten op 10 oktober. Een prachtig gezicht al die mensen die met borden boven hun hoofd allerlei afbeeldingen, natuurlijk geënt op de Koreaanse staat, tevoorschijn toveren.
Omdat de officiële arirang is afgeschaft en we toch daar zijn, biedt onze gids ons aan om op het balkon van de bibliotheek de verrichtingen te mogen gaan bekijken. Onvoorstelbaar! Op dit balkon staat normaal de absolute elite van de staat de voorstelling te bewonderen! Het bewijs daarvan is een foto van Kim Jung Un in de bibliotheek. Nu mogen wij op datzelfde balkon de menigte aanschouwen.
Als we boven komen is het uitzicht absoluut de kers op de slagroom taart. 50.000 mensen staan op een groot plein, op luide muziek, te oefenen met de gekleurde borden. Diverse combinaties weten ze op de maat van de muziek tevoorschijn te toveren. Aan de voet van de groep die afbeeldingen met borden vertoont een groep die met een soort van rode plumeau’s, beter kan ik ze niet omschrijven, waarvan ze in beide handen een exemplaar hebben, in de lucht wappert. Zeker een minuut of 20 kunnen we verrichtingen vanaf het balkon bekijken en mogen zoveel foto’s maken als we willen. Helemaal top en een prachtig einde van een mooie reis.
Als de groep is uitgeoefend gaan we alsnog in de bibliotheek kijken.
Naast de boeken heeft men ook op muzikaal gebied een behoorlijke verzameling. Als we binnenkomen in een audioruimte met tientallen cassetterecorders, laat een interne gids ons een lied van Andre Hazes horen. Nou ja, daarvoor ga ik persoonlijk niet naar Noord Korea. Omdat we nogal wat tijd bij de alternatieve arirang hebben gestaan is er niet veel tijd meer om de bibliotheek te bekijken.
Daarna gaan we door naar het Victorious fatherland liberation war museum. Een mega museum over de Koreaanse oorlog van 1950 tot 1953. We hebben al heel wat propaganda gezien, maar dit museum sloeg echt alles. Uitvoerig worden de heroïsche daden van de Noord Koreanen belicht. En de Verenigde Staten wordt niet alleen als agressor betiteld, maar wordt ook neergezet als de verliezer van de oorlog.
De daden van de Noord Koreanen zijn groots en alom zichtbaar in mooie heldere kleuren en wervende teksten. In een donker hoekje is een scène neergezet waarin de Amerikanen als verliezer worden voorgesteld, onder andere door kraaien aan de lijken te laten pikken van de Amerikanen, inclusief het geluid van kraaiende kraaien! Voor mij was het wel voldoende al die eenzijdige propaganda.
Na het oorlog museum volgt een heerlijk lunch in een van de eigen restaurants van de Korean International Travel Company. De restaurants hebben de toepasselijke namen restaurant 1 en 2. Tijdens de lunch nemen we afscheid van beide gidsen en de chauffeur. Voor alle drie hebben we een envelop met fooi. Echter na de lunch neemt de hoofdgids onze reisleidster apart. En vertelt haar onomwonden dat de fooi niet genoeg is! Onvoorstelbaar schaamteloos, hij eist namelijk het dubbele. Wat een deceptie van de reis.
Na nog een bezoek te hebben gebracht aan de departement store, de laatste euro’s moeten echt achterblijven in Noord Korea, gaan we naar het vliegveld. De hoofdgids is zo beledigd dat hij ons niet eens meer een hand willen geven als afscheid. Voordat we het in de gaten hebben heeft hij tijdens ons inchecken zijn hielen gelicht.
Het is niet anders, voor ons zit de reis er nu echt op. Met Air China vliegen we naar Beijing en nemen daar de nachtvlucht met China Southern naar Schiphol. Al met al een erg bijzonder reis! Met een aantal highlights en een heerlijk toetje in de vorm van de arierang die we op de laatste dag nog hebben mogen zien.
Maar is mijn nieuwsgierigheid naar dit land nu bevredigd? Eigenlijk niet, datgene wat mij zo intrigeerde in dit land is nog meer versterkt. Wat ik in die 2 weken heb gezien was een en al façade. Dagelijks zijn we erg druk bezig gehouden, van ‘s morgens tot ‘s avonds laat. Maar het “echte” Noord Korea heb ik niet kunnen zien. Alles was (voor)opgezet en gecontroleerd gebracht.
Daarnaast slaat het land zich erg groots op de borst met grote 5 sterren hotels/resorts, sportcomplexen, skiresort etc. maar geen bezoekers, geen klanten. Bijzonder om te zien dat ondanks dat er geen gast in een hotel is, de juffrouw van de bookstore punctueel om 7 uur ‘s morgens plaats neemt achter de balie van de store. Of de badmeester, die om 7 uur langs de badrand plaatsneemt, ondanks een zwembad wat de gehele dag leeg zal blijven. En de grote bouwprojecten, die volkomen stilliggen.
En zo kan ik nog wel even doorgaan. Mijn honger naar het antwoord op de vraag wat er achter die façade zit is groter geworden. Ondanks dat ben ik bijzonder bevoorrecht dat ik Noord Korea van binnen heb mogen zien!
Verkeer
In Pyongyang zie je opvallend veel auto’s rijden. In andere grote steden minder. Buiten de grote steden zie je weinig verkeer. Als je al gemotoriseerd verkeer ziet, betreft het over het algemeen een vrachtauto, bus of voertuig van defensie of algemene overheid. Ook zie je af en toe vrachtauto’s rondrijden op steenkool of hout. Nou ja, je ziet ze ook vaak stilstaan langs de kant van de weg, hevig rokend uit een stookvoorziening op de laadbak. In het begin dacht ik eerst dat het teerwagens waren voor reparatie aan de weg.
Ook zie je nog (vracht)auto’s die aangeslingerd moeten worden. Ook zie je veel pechgevallen, ook midden op straat en in het donker. ‘s Avonds is het overal opvallend druk met voornamelijk voetgangers en fietsers, zebrapad en of rechts hebben beslist geen voorrang. Het is vaak de regel van de grootste die het meeste voorrang heeft.
Het verkeer wordt op drukke (maar ook verlaten) kruispunten geregeld door de verkeerspolitie. Zomers herkenbaar aan de witte jas, vanaf de herfst in een blauw uniform. Voertuigen hebben verschillende kleuren kenteken plaat, met dien verstande dat:
– wit overheid is
– zwart defensie
– geel prive bezit
– rood buitenlandse organisatie en
– blauw en groen buitenlandse ambassade betreffen
Elektrisch
Is niet altijd betrouwbaar, dus zorg ervoor dat je een zaklantaarn bij de hand hebt. Overigens is er soms de keuze uit 110 of 220 volt en de stekkers van onze apparatuur past in de Noord Koreaanse stopcontacten, dus geen wereldstekker nodig.
Water
Is er ook niet altijd. En als het er is, is het de vraag of er ook warm water is.
Hotels
Soms erg groots en luxe, soms erg oude en soms zelfs erg vieze meuk.
Eten en drinken
Tijdens mijn reis was het all inclusive en erg goed en rijkelijk te noemen. Over het algemeen krijg je de Koreaanse keuken voorgeschoteld. De Koreaanse keuken bestaat uit diverse kleine gerechten met rijst. Bij de lunch en diner serveert men (lauw) bier of water. Menig restaurant heeft geen andere keuze dan bier of water.
Andere praktische tips
– overal kun je betalen met Amerikaanse dollars, euromunten en
Chinese yuan
– stopcontacten zijn geschikt voor Europese stekkers
– er is geen dekking voor onze gsm
– internet is niet mogelijk, behalve e mailen in Pyongyang (niet echt
een optie gezien de traagheid)
– vanuit hotels in Pyongyang kun je internationale telefonische
gesprekken voeren, €2,30 per minuut (2015)
