Onlangs is Mandy’s vader naar Noord-Korea geweest. Een reis van 13 dagen die begon in China en door het onbekende land voer. Hij heeft dagelijks zijn reis bijgehouden en wij willen dit graag met je delen. Dit is het tweede deel. Lees hier het beginverhaal.
Dag 4
Een druk programma vandaag. Het ontbijt was voortreffelijk. Daarna in de bus op weg naar het Fountain Park. Een aangelegd park wat ook net als alles te herleiden is naar “De Grote Leiders”, met vijvers met waterballet en wat watervallen.
Dan wordt het tijd om de juiste en gepaste eer te bewijzen aan deze grote leiders uit het verleden. We gaan naar 2 mega koperen standbeelden van deze mannen. In het Fountain park hebben we net al bloemen gekocht. Volgens de gids was 2 bossen voor 10 euro wel voldoende eerbetoon voor onze groep.
Op het plein voor de beelden aangekomen staan er reeds honderden mensen te wachten om in gelid de eer te bewijzen. Grote goudkleurige vazen met bloemen, allen in dezelfde model evenals afzonderlijke bloemstukken worden aangesleept. Op een teken komt men per groep netjes in rijen aangelopen en houdt halt voor de beelden. Een afvaardiging van de groep gaat de bloemen aanbieden bij de beelden. De gehele groep buigt en men verterkt weer, ook netjes in rijen.
Er mag niet gespuugd worden, niet gerookt, geen handen in de zakken, de zonnebril moet af enz. Zo bewijzen we met ons reisgezelschap ook de nodige en juiste eer. Al met al was het nog niet strak geregeld en enigszins voor verbetering vatbaar maarja, we blijven wel Hollanders natuurlijk.
Nadat we de eer aan de Kimmen hebben bewezen, vervolgen we onze weg naar een internationale boekenhandel. Dat wil zeggen; in deze boekenwinkel biedt men biografieën van Kim Jung Un aan in 14 talen. Daarnaast ander propaganda materiaal in de vorm van speldjes, posters, cd’s vlaggen, etc.
En we vervolgen onze weg naar het Kim Il Sung Square. Daar zijn honderden misschien wel duizenden jongeren een fakkel optocht aan het oefenen. In groepen marcheren ze over het plein, ieder twee houten fakkels dragend en gezamenlijk uiten ze middels kreten een slogan over jeugd, saamhorigheid en vooruitgang. Een imposant gezicht. Allen hebben eenheid van tenue en dragen een wit overhemd met een rode sjaal en rode pet. Het is erg warm zo midden op de dag, maar toch geeft men zo op het gezicht enthousiast uitvoering aan het geheel.
Van Kim Il Sung Square rijden we naar het geboortehuis van Kim Il Sung. Dat ligt in een park en is ook zo’n beetje heilige grond. Een speciale gids verteld ons over hoe het leven in die jaren was en laat ons het lemen huisje van Kim Il Sung zien. Er zijn drie stenen die toegang tot de verschillende ruimtes van het huisje verschaffen, maar die zijn zo heilig dat we daar absoluut niet op mogen staan. Totdat iemand niet goed geluisterd heeft en het natuurlijk per ongeluk toch gebeurt.
Vlakbij het huis van Kim Il Sung is een pretpark met achtbanen, een kabelbaan etc. Opvallend is dat ondanks dat het een nationale vrije dag is er veel stoeltjes onbezet zijn in de verschillende attracties.
Van het geboortehuis van Kim Il Sung gaan we naar de metro. In boeken was te lezen dat de metro van Noord Korea te vergelijken is met het imposante van de metro van Moskou. Persoonlijk vind ik dat nogal overtrokken. De metro van Pyongyang is absoluut bijzonder, maar eerder kitsch dan overdonderend. Maar smaken verschillen en ik heb het in ieder mogen bekijken.
Zoals in zoveel (Aziatische) hoofdsteden, mag een Arc d’Triomf niet ontbreken. En net als bijna alle highlights in Pyongyang overheerst het beton. Maar desondanks ook bijzonder om te zien, maar mist de geest zoals de echte Arc.
En dan wordt het tijd voor de lunch. Lunchen doen we ook weer in een restaurant wat er speciaal en alleen voor de toeristen is.
Goed eten en zoals alle maaltijden is ook deze all inclusief.
Wat overigens opvalt is dat overal waar je komt in stations, openbare gebouwen, restaurants etc. er marsmuziek te horen is, of de televisie (luid) aanstaat. De tv zend dan eigenlijk altijd hetzelfde uit. Proclamaties, of er wordt een film vertoont van de Koreaanse oorlog of documentaires over parades in Pyonyang. Wat ook populair is, is een soort van de Koreaanse K7 met begeleidend orkest bestaande uit alleen vrouwen.
Na de lunch gaan we naar een circus optreden in een theater gebouw. Knap hoor al die acrobatische toeren die de circusartiesten laten zien! Maar jammer van die twee beren die al koppeltje duikelend en de vloer schrobbend de show moesten stelen.
Voor de Noord Koreanen geweldig, maar voor ons westerlingen iets wat tegenwoordig niet meer zou moeten kunnen.
In verband met de viering van het 70-jarig bestaan van de Koreaanse arbeiders partij is 9 september een nationale vrije dag en zijn er diverse festiviteiten. Wij bezoeken de mass dance op het plein bij het grote sportcentrum in de stad. Op dit plein dansen honderden studenten op muziek die middels luidsprekers ten gehore wordt gebracht. De dames zijn daarbij allemaal gekleed in zuurstok roze, gele, blauw, rode etc. gewaden. De mannen dragen een zwarte broek, wit overhemd en stropdas.
Alle paren dansen simultaan in grote kringen op het plein. Wals, tango, zelfs muziek met een ietwat moderner tintje komt voorbij. Een prachtig gezicht hoe ze gezamenlijk alle paren dezelfde dans uitvoeren. Natuurlijk duurt het niet lang of de eerste westerling wordt uitgenodigd om mee te doen. Al gauw worden het er meer, maar alles blijft in stijl, waardoor deze dag erg feestelijk wordt afgesloten.
Als de mass dance is afgelopen spoeden we ons gauw naar de Juche tower, de herdenkings toren ter ere van de 70e verjaardag van Kim Il Sung, langs het water van de Taedong rivier. 140 meter hoog en de top is te bezoeken via een lift. Toegangsprijs is 5 euro.
Helaas ging de zon al onder waardoor we wel nog een prachtig zicht over de stad hadden, maar voor mooie foto’s was er te weinig licht.
Overigens gaat ’s avonds de toorts die als top op de toren staat, rood licht branden.
Inmiddels is het donker geworden en wordt het tijd om te dineren. Voor ons is een traditioneel hotpot restaurant besproken. Iedereen krijgt een pot met een soort van bouillon die boven een vlam wordt geplaatst. Daarnaast krijgt iedereen een bord met vlees, groente, tofu en een schaaltje met daarin de inhoud van een ei. Het is nu de bedoeling om het vlees in de bouillon te doen, wachten totdat het geheel kookt en daarna de groente, de tofu erbij en als alles lekker pruttelt het ei. Verder worden er allerlei schalen met lekkernijen gebracht die erbij gegeten kunnen worden. Gecompleteerd met een schaaltje witte rijst is het erg lekker. Na het diner keren we terug naar het hotel. Morgen gaan we richting het platte land.
Over het algemeen is Pyongyang een echt voormalig Oostblok stad met een Aziatisch sausje. Men valt met zoals eigenlijk alles terug op de Koreaanse oorlog en geeft aan dat Pyongyang in de Koreaanse oorlog verwoest is door de Amerikanen. En dat men toch alles weer opnieuw heeft opgebouwd. Men is daar erg trots op.
Door onze bril bekeken is het veelal grote blokken beton waar men zo trots op is, met erg weinig inhoud. Als voorbeeld werd er erg opgegeven van zo’n betonblok wat een ijsstadion zou zijn. “Daar was het in de zomer erg goed vertoeven”, gezien de temperatuur binnen. Als je er langs rijdt zie je dat het gebouw middels grote hekken is afgesloten en dat er geen gebruik van wordt gemaakt.
Datzelfde geldt bijvoorbeeld ook voor een “groot en gevarieerd” sportcentrum. Daar kun je volgens de gids allerlei sporten beoefenen van tafeltennis tot taekwondo. We zijn er vandaag meerder keren langsgereden. Ik heb slechts 2 personen in trainingspak het gebouw zien verlaten.
Verder zie je veel grote bouwwerken die volledig stil liggen. De grote bouwkranen zijn volledig ver- en doorgeroest. Een sprekend voorbeeld hiervan is de smaakmaker van de skyline van Pyongyang? Het Ryugyung hotel. Imposant om te zien en de bouwers wilden met dit project, projecten in Dubai overtroeven. Jarenlang was alleen de betonnen constructie klaar. Sinds kort zijn er ramen aangebracht omdat er ernstige sprake was van betonrot door verwaarlozing, maar ook nu wordt er binnen niet verder gewerkt. Maar toch is het erg bijzonder en een voorrecht om door dit land te mogen reizen en deze stad te mogen bezoeken.
Ondanks dat we beslist bij de Koreaanse bevolking worden weggehouden is er geen sprake van een agressieve of wantrouwende sfeer. Belangrijk is dat je in het gezichtsveld blijft van een van de gidsen en het respect vertoont wat men verwacht indien het om de grote leiders gaat. Ook ademt Pyongyang naar ons toe geen sfeer achterdocht en wantrouwen uit, al zal die er absoluut en zeker zijn. Langs de rivier zitten mensen gezellig bij elkaar in het gras, onder bomen, te zingen, te dansen etc. Maar welke mensen mogen er in Pyongyang wonen? In Pyongyang is opvallend veel gemotoriseerd verkeer. Maar met name ’s avonds zie je veel mensen lopen of fietsen.
Dag 5
Van Pyongyang naar Hamhung. Een route van 350 kilometer over het platte land. Hamhung is de tweede stad van Noord Korea met ongeveer een miljoen inwoners. Het is een echte industrie stad, gelegen aan de Japanse Zee. We laten al snel Pyongyang achter ons.
Als je de stad uitrijdt richting Hamhung, kom je een gedenkteken van de Socialistische Partij tegen. Ook daar dient zoveel eerbetoon voor te zijn, dat alhoewel de weg onder het gedenkteken doorgaat, de chauffeur van de bus een parallel weg neemt om voorbij het gedenkteken te rijden, waarna hij de doorgaande route weer pakt.
Als we de stad achter ons hebben gelaten, komen we tot aan Hamhung geen grotere steden meer tegen. Tot Hamhung is het platteland en het landschap bestaat uit heuvels en laagvlaktes. De laagvlaktes zijn volop begroeid met overwegend mais en rijst. Af en toe kom je andere landbouw gewassen tegen, maar dat is erg spaarzaam. Zeker als je dat afzet tegen de soms enorme velden met mais en rijst.
In Noord Korea bedrijven ze intensieve landbouw. Dat is onder andere te zien aan de vele mensen die meestal op hun knieën of hurken zittend aan het werk zijn op het land of tot aan heupen in het water staan. En machines zie je eigenlijk niet, slechts af en toe een tractor. Zelfs ondanks de dorheid, het heeft de afgelopen jaren erg weinig geregend, zie je bijvoorbeeld geen beregen machines.
Noord Korea kent 2 soorten boeren bedrijven; die van de staat en de coöperaties. Bij de staatsbedrijven krijgen de boeren maandelijks hun loon, bij de coöperaties een keer per jaar, na de oogst.
Vanaf Pyongyang tot aan Hamhung veranderd het landschap eigenlijk niet veel. Overigens is ongeveer 80 procent van Noord Korea heuvel-/bergachtig. De weg is erg slecht en het laatste stuk nogal bochtig. Vaak stoppen doen we niet, alleen als de chauffeur of de gids wil roken stoppen we. Niet in een dorpje, bij idyllisch plekje of mooi uitkijkpunt, maar gewoon langs de weg. Zo kan men de controle houden.
We mogen officieel niet eens naar de andere kant van de weg lopen en de afstand van de bus is maximaal ongeveer 10 meter. Jammer want er waren genoeg plekjes waar ik even had willen stoppen om te kijken, een foto te nemen of alleen maar wat rustiger rijden. Maar helaas, de gids staat weinig toe. Overigens mogen we nog blij zijn dat we wel foto’s mogen maken vanuit de bus.Een groep Belgische toeristen die parralel aan ons reist in een eigen bus, mogen van hun gidsen ook geen foto’s vanuit de bus maken.
Als we uiteindelijk in Hamhung aankomen is het al aan het eind van de middag. Voor de Noord Koreaanse staat is het kennelijk erg belangrijk dat we de plaatselijke kunstmest fabriek bezoeken, want we rijden eerst dwars door de stad voor deze fabriek, om later weer dwars door de stad terug te gaan voor bezienswaardigheden die wij als reisgezelschap veel belangrijker en interessanter vonden.
Maar goed eerst naar de kunstmest fabriek. Die is zo belangrijk omdat Kim Il Sung gedurende zijn leven in totaal 34 keer op bezoek is geweest. Rondom deze bezoeken is een museum van 2 verdiepingen ingericht! En dat gaan (moeten) we bezoeken! Er komst zelfs een officiële gids van de fabriek zelf. Nou ja, na uiteindelijk kamer voor kamer te hebben bezichtigd met uitleg van de gids, wat vertaald werd door onze eigen gids, waren we klaar.
Daarna nog een rondje terrein en een uitleg van de een of andere directeur en we konden gaan.
De zon begon al onder te gaan. Maar eerst moesten we nog de nodige eer betonen aan de Kimmetjes. Opnieuw aantreden in formatie van 2 rijen, voorzien van 2 boeketten bloemen gaan we opnieuw onze eer laten zien. De bloemen worden nu door een stel aangeboden waarvan zij zwanger is. In formatie gaan we naar bronzen beelden, houden halt en het stel gaat namens ons de bloemen met gepaste eerbied aanbieden. Ik heb inmiddels een donkerbruin vermoeden hoe hun kindje gaat heten. Ook voor deze gelegenheid wordt weer een andere gids ingezet namens de staat.
Naast het eerbetoon verteld ze ook over de opbouw van de stad. Die was namelijk door de Amerikanen volledig gebombardeerd tijdens de Koreaanse oorlog. Er was slechts nog as. Maar zo’n beetje Kimmetje persoonlijk heeft de stad weer opgebouwd. Nou ja voor wat het waard is.
Het is inmiddels al bijna donker geworden, maar gaan nog een paleis bekijken van een vroegere keizer. Dat er in verband met de duisternis weinig tot niets te zien is doet niet ter zake. Het staat op het programma dus. In het donker staan we een van de weinige authentieke Koreaanse gebouwen te “bekijken”. Ik kan er dus niet veel over vertellen.
Daarna komen we omstreeks 19 uur in het hotel aan. Een hotel aan het strand. Helaas kunnen we daar doordat het donker is niets van zien. De kamers zijn netjes, alleen douchen kunnen we niet, want er komt geen water uit de kraan. Een bak met koud water en een andere waterbak met dompelaar moet uitkomst gaan bieden. Het wordt mandiën net als in Indonesië.